مكتب تاريخ نگارى مدينه

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 04 مرداد 1392 بازدید: 171

مكتب تاريخ نگارى مدينه

عبدالعزيز الدورى - ترجمه محجوب الزويرى(*)

در ميان مكاتب تاريخ نگارى, مكتب مدينه از اهميت ويژه اى برخوردار است. در اين مكتب اولين مطالعات تاريخى در دوره اسلامى صورت گرفته و تإكيد اساسى بر ((مغازى)) يا ((دوران رسالت)) بوده است.
نگارنده بر اين تلاش است تا اهميت اين مكتب, مورخان بارز آن (عروه , زهرى), موضوع مورد توجه آن ها و تإثير آن را در مسير تاريخ نگارى اسلامى مورد بررسى و ارزيابى قرار دهد.

واژه هاى كليدى: تاريخ نگارى, مدينه, مغازى, عروه, زهرى

ادامه مطلب: مكتب تاريخ نگارى مدينه

كوفه و تحولات سياسى صدر اسلام‏

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 04 مرداد 1392 بازدید: 143

كوفه و تحولات سياسى صدر اسلام‏

سيمين قربانپور دشتكى 1

نقش كوفه در جريان‏هاى سياسى جهان اسلام و فراز و فرودهايى كه در طىّ آن، براى آن شهر ايجاد شد، حائز اهميت زيادى است. شناخت چگونگى شكل‏گيرى شهر كوفه و اوضاع اجتماعى آن در يك دوره پر هيجان از تاريخ اسلام (از سال 17ه تا پايان خلافت حسن بن على‏عليه السلام) تأثير فراوانى در فهم شرايط سياسى، اجتماعى حاكم بر كوفه در دوره انتقال خلافت از حسن بن على‏عليه السلام به معاويه دارد.
در اين مقاله تحولات تاريخ صدر اسلام در كوفه با تأكيد بر دوره خلافت امام حسن بن على‏عليه السلام مورد بررسى قرار خواهد گرفت.

واژه‏ هاى كليدى: عمر، كوفه، امام على‏عليه السلام، خوارج، معاويه، امام حسن‏عليه السلام.

ادامه مطلب: كوفه و تحولات سياسى صدر اسلام‏

شخصيت شناسي مردم كوفه

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 04 مرداد 1392 بازدید: 124

شخصيت شناسي مردم كوفه

كوفه منطقه اي حاصلخيز در سمت غربي رود فرات است كه بنابر نظر مشهور در سال 17 قمري[1] به علت موقعيت جغرافيايي و متناسب بودن آب و هوا به عنوان محل اسكان نيروهاي نظامي كه به فتوحات در شرق اسلامي اشتغال داشتند، انتخاب گرديد[2]؛ هر چند پيشينه تاريخي آن را به روزگار پيشداديان نيز رسانيده اند.[3]
كوفه يكي از مناطق استراتژيك است كه وقوع برخي رخدادهاي تأثيرگذار در اين ناحيه آن را از ساير نقاط جهان اسلام متمايز ساخته است. انتخاب آن به عنوان مركز حكومت توسط امام علي(ع)؛ مركز ثقل قرار گرفتن آن در بسياري از قيام ها از عاشوراي سال 61 گرفته تا قيام هاي علويان و عباسيان؛ و همچنين مطرح بودن به عنوان يكي از مراكز علمي، آن را حائز اهميت ساخته است.

ادامه مطلب: شخصيت شناسي مردم كوفه

اوضاع سياسى, مذهبى ايران در آستانه ظهور اسلام

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 03 مرداد 1392 بازدید: 129

اوضاع سياسى, مذهبى ايران در آستانه ظهور اسلام

دكتر حسين مفتخرى(*)
تحقيق پيرامون چگونگى و چرايى گسترش نسبتا سريع ديانت اسلام در ايران در قرون اوليه هجرى از جمله مباحثى است كه هنوز مورد توجه و عنايت پژوهشگران عرصه تاريخ است. آگاهى از چند و چون اوضاع سياسى, مذهبى ايران در آستانه ورود اعراب مسلمان ما را در فهم علل و عوامل ترك آئين قديم و گروش به سوى اسلام از سوى ايرانيان رهنمون مى سازد. مدعاى مقاله حاضر اين است كه حاكميت ساسانى در آخرين ايام خود گرفتار بحران در ساختارهاى سياسى, مذهبى شده بود و اين امر بيش از هر چيز در سقوط ايشان دخيل بود.

واژه هاى كليدى: ايران, ساسانيان, آئين زرتشت, اسلام.

ادامه مطلب: اوضاع سياسى, مذهبى ايران در آستانه ظهور اسلام

فتوح در اسلام

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 03 مرداد 1392 بازدید: 125

فتوح در اسلام

فتح تغلبى, فتح قلوب

چکیده:
اين مقاله از دو نگاه به موضوع فتوح, در دو شكل تغلبى و قلوب آن مى پردازد. ابتدا با ورود اجمالى به پيشامد رده كه زمينه ساز فتوح راشدى است و بيان مشكل حضور سرداران فاتح از بنو مخزوم در مدينه, به ماهيت اصناف چهارگانه امت اسلامى بعد از پيامبر خدا (ص) به عنوان عوامل برپادارنده جريان فتوح پرداخته, و به تعريف و نقش هر يك در ساز و كار امت اشاره مى كند.
پس از آن به دو عنصر مقوم در هر دو شيوه از فتوح, يعنى اعرابى و عربى از زاويه نقش آفرينى پرداخته و با اين فرض كه حركت هجرت, مدنيت و تعرب كه مبين دو قطب از حضارت و بداوت است, درباره دستاوردهاى فتح تغلبى و فتح قلوب, سخن به ميان مىآورد.
برخورد احتياط آميز فقيهان حجاز و عراق با فتوح راشدون و تعاقب تاريخى آن و مخالفت صريح اين فقيهان با گسترش اسلام در سرزمين هاى دارالحرب به سبك فتح اول در دو عصر اموى و عباسى, دامنه اى ديگر از موضوع بحث حاضر است.
چهره شناسى هرم فتح اول با هيئت قبايلى و ذهنيت اعرابى, و تعليل و تسبيب آن از زبان فرماندهان, در وجه مقايسه با فتح دوم, اين امر را روشن مى كند كه فتح قلوب يا اقناعى, هم با فطرت ابلاغ دينى و كرامت انسانى سازگارتر است و هم امواج انسانى آن پايدارتر و دستاوردهاى تمدنى و معرفتى آن بارزتر مى باشد.

ادامه مطلب: فتوح در اسلام

عبدالله بن جعفربن ابى طالب

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 03 مرداد 1392 بازدید: 100

عبدالله بن جعفربن ابى طالب

محبوب مهدويان
تحقيق درباره شخصيت هاى صدر اسلام به ويژه كسانى كه هم عهد رسول خدا(ص) را درك كرده و هم در دوره پر آشوب پس از رحلت آن حضرت حضور داشته و گاه در خلق يا تقويت برخى حوادث نقش فعال و موثرى ايفا كرده اند, براى نشان دادن تصويرى نسبتا واضح و در عين حال واقعى از اوضاع سياسى, اجتماعى, فرهنگى, اقتصادى آن روزگار ضرورى و با اهميت مى نمايد; از اين رو در اين مقاله برآنيم با بهره گيرى از منابع گوناگون, تا حد امكان با بازگويى سير تاريخى زندگى عبدالله بن جعفر, در جهت تبيين و روشن نمودن اوضاع مذكور گام برداريم.

واژه هاى كليدى: عبدالله بن جعفر, زينب كبرى(س), بنى هاشم, بنى اميه.

ادامه مطلب: عبدالله بن جعفربن ابى طالب

هجرت پیامبراکرم(ص) به مدینه

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 91

هجرت پیامبراکرم(ص) به مدینه

كلمه «هجرت» در لغت به معناي دوري و ترك كردن ميباشد.[1] هجرت خصوصا اگر به منظور فراهم آوردن شرايط بهتري براي ترويج دين، حفظ دين و يا دوري از محيط گناه باشد، مورد سفارش اسلام است. در قرآن كريم و در روايات به اهميت چنين هجرتهايي كه نمونه بارزش، در هجرت پيامبر اكرم(ص) از مكه به مدينه تبلور يافته، اشاره شده است. خداوند متعال در آيه 100 سوره نساء ميفرمايد:
«ومن يخرج من بيته مهاجرا الي الله و رسوله ثم يدركه الموت فقد وقع اجره علي الله »
«هر كس به عنوان مهاجر به سوي خداوند و رسولش هجرت كند و سپس مرگش فرا رسد، پاداش او بر خداست ... .»[2]

ادامه مطلب: هجرت پیامبراکرم(ص) به مدینه

وضع اقتصادى مدينه در عهد نبوى‏1

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 98

وضع اقتصادى مدينه در عهد نبوى‏1

حضور پيامبرصلى الله عليه وآله و مسلمانان در مدينه چهره متحولى به اقتصاد اين شهر داد. مدينه كه از ديرباز به سبب برخوردار بودن از كشاورزى و واقع بودن بر سر راه بازرگانى شمال به جنوب جزيرة العرب، اقتصادى متمايز از ديگر نقاط داشت با ورود مهاجران، توجه و توصيه‏هاى پيامبرصلى الله عليه وآله و دين اسلام با تحولى عظيم روبرو شد. شكوفايى زراعى مدينه ناشى از شرايط جغرافيايى، وجود سفره‏هاى زير زمينى آب، و عوامل تازه‏اى از جمله واگذارى برخى زمينهاى رها شده به مهاجران بود. با اين حال در امر آبيارى نيز مقرراتى وجود داشت و بسته به آب و هوا، محصولات متنوعى به دست مى‏آمد. تجارت نيز به دليل وجود بازارهاى محلى و اهتمام كسانى از مهاجران به امر تجارت، بر رونق اقتصادى شهر افزود. همچنين صنايع و حرف در كنار كشاورزى و تجارت از رونق خوبى برخوردار بود و انواع سكه‏ها از قبيل دينار و درهم، سكه‏هاى ضرب شده در ايران و روم، و وزنها و اكيال مختلف به كار مى‏رفت.

واژه‏هاى كليدى: مدينه، اقتصاد، زراعت، تجارت، حرفه‏ها، صنايع.

ادامه مطلب: وضع اقتصادى مدينه در عهد نبوى‏1

نمودى از جامعه مسلمانان در آغاز سده هفتم ميلادى‏1

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 91

نمودى از جامعه مسلمانان در آغاز سده هفتم ميلادى‏1

آكيرا گوتر
مترجم: دكتر شهلا بختيارى 2

تشكيل قبايل و طوايف از نسل دودمان پدرى در جامعه عرب مقارن ظهور اسلام، سبب شده بود تا از اصطلاحات متفاوتى براى ناميدن افراد استفاده شود. علاوه بر اعضاى اصلى طوايف، حليف، جار و مولى كسانى بودند كه از امتيازات عضويت در قبيله و حمايت آن بهره‏مند بودند. ارتباط جار با طايفه هميشگى نبود، اما مولى و حليف پيوند نزديك‏ترى با آن داشتند و بدان سبب نقش سياسى و اجتماعى بيش‏ترى داشتند. اين نظر وجود دارد كه ارتباط آنان با طوايف از طريق ازدواج و يا دودمان مادرى بود.

واژه‏هاى كليدى: عربستان، جاهليت، عرب، حليف، جار، مولى.

ادامه مطلب: نمودى از جامعه مسلمانان در آغاز سده هفتم ميلادى‏1

نگاهى اجمالى بر, عدم شكل گيرى نظام ارزشى جديد در مكه صدر اسلام

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 111

نگاهى اجمالى بر, عدم شكل گيرى نظام ارزشى جديد در مكه صدر اسلام

((نبى اكرم(ص) در شهر كوهسارهاى سياه, مكه زاده شد, باليد و به رهبرى مردمان مبعوث گشت. سيزده سال, پيام الهى خويش را پنهان و پيدا بر مكيان خواند. پيروان زيادى يافت و دل هاى مشتاق زيادى را از خارج مكه به سوى خود جلب كرد. آنان كه بدو گرويدند, تا پاى جان, شكنجه و هجرت در كنار او ماندند. و آنان كه وى را تكذيب نمودند, در اين راه بر قتلش كمر بستند, اما نا موفق. اسطوره ليله المبيت شكل گرفت و پيامبر(ص) در پى ايجاد كانونى براى باليدن و حفظ پيام الهى, به سوى يثرب گام نهاد, تا راهى نو را براى ابلاغ وحى بيازمايد.

ادامه مطلب: نگاهى اجمالى بر, عدم شكل گيرى نظام ارزشى جديد در مكه صدر اسلام

نگاهى اجمالى بر عدم شكل‏گيرى نظام ارزشى جديد در مكه صدر اسلام‏

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 100

نگاهى اجمالى بر عدم شكل‏گيرى نظام ارزشى جديد در مكه صدر اسلام‏

نبىاكرم‏صلى الله عليه وآله در شهر كوهسارهاى سياه، مكه، زاده شد، باليد و بهرهبرى مردمان مبعوث گشت. سيزده سال، پيام الهى خويش را پنهان و پيدا برمكيان خواند. پيروان زيادى يافت و دل‏هاى مشتاق زيادى را از خارج مكه بهسوى خود جلب كرد. آنان كه بدو گرويدند، تا پاى جان، شكنجه و هجرت در كناراو ماندند و آنان كه وى را تكذيب نمودند، در اين راه بر قتلش كمر بستند،اما ناموفق. اسطوره ليلةالمبيت شكل گرفت و پيامبرصلى الله عليه وآله در پىايجاد كانونى براى باليدن و حفظ پيام الهى، به سوى يثرب گام نهاد، تا راهىنو براى ابلاغ وحى بيازمايد.
نگاهى ديگر به چرايى و چگونگى عدم شكل‏گيرىنظم جديد در مكه، مؤلفه‏ها و مشخصه‏هاى فرهنگى و تمدنى اين شهر را در صدراسلام به تصوير مى‏كشد. نشان دادن تقابل نظم كهن و نظم جديد در اين امّالقرى‏، حاصل اين تحقيق است.

واژه‏هاى كليدى: مكه، ساخت قبيله‏اى، نظم كهن جاهلى، نظم نوين اسلامى، عوامل وضعى، سيبرنتيك.

ادامه مطلب: نگاهى اجمالى بر عدم شكل‏گيرى نظام ارزشى جديد در مكه صدر اسلام‏

نقد نظریه‌ای در پیدایش شیعة اثنی عشری

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 98

نقد نظریه‌ای در پیدایش شیعة اثنی عشری

چکیده
مستشرق یهودی، آتان کولبرگ، در مقالة از امامیه تا اثنی عشریه (ضمیمة دوم)، با بررسی تاریخی اعتقاد به دوازده امام در متون شیعی نشان داده است که نخستین اندیشمندان شیعه برای اعتبار بخشیدن به اعتقاد ، از روشهایی مانند استناد به قرآن، احادیث شیعی ، روایات اهل سنت، کتاب مقدس و روایات یهودیان بهره برده‌اند. وی سپس با بررسی تاریخی اعتقاد به غیبت دوازدهمین امام، از گوناگونی و اختلاف وصفهای مربوط به این اندیشه و پاره‌ای قراین تاریخی دیگر، چنین برداشت کرده است که اعتقاد این به دوازده امام و غیبت دوازدهمین امام به عنوان شاخصة اصلی تفکر شیعه اثنی عشری- از اصالت برخوردار نیست بلکه علمای مذهب نوظهور شیعه اثنی عشری با توجه به شبهات و حملاتی که متوجه آنها بود و در برهه‌ای مناسب (عصر آل بویه) برای دفاع از خود، ضمن همساز ساختن منابع پیشین با اعتقادات خود در پی اثبات این امر برآمدند، که این اعتقادات از مدتها قبل از سوی امامیه پرداخته و ارائه شده بود. و لذا در چنین فضایی و با توجه به جاذبه‌های اعتقاد به غیبت دوازدهمین امام و با تکیه بر زمینه‌های فکری مربوط به « عدد دوازده» و « غیبت» انتقال از «امامیه» به «اثنی عشریه» تحقق یافت.

ادامه مطلب: نقد نظریه‌ای در پیدایش شیعة اثنی عشری

ميلاد رسول اكرم (صلي الله عليه وآله )

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 82

ميلاد رسول اكرم (صلي الله عليه وآله )

نبي مكرم اسلام حضرت محمد بن عبدالله(ص)، خاتم پيامبران و برترين شخصيت جهان هستي است، كه با رسالت الهي خويش جهانيان را از ورطه جهالت و فساد نجات داد و با تعاليم انسان ساز قرآن و سنت، راه سعادت و تكامل و پيشرفت را به بشر نشان داد و تمدن عظيم اسلامي را در سرزميني كه از تمدن و پيشرفت بهره چنداني نداشتند، پايه ريزي كرد. اسلام و آموزه‌هاي متعالي آن بهسرعت در جهان پيشرفت كرد و مناطق وسيعي را در بر گرفت.

عموم مورخان سال ولادت آن حضرت را سال «عام الفيل» (570 ميلادي) نوشته‌اند.[1] مشهور بين شيعيان هفدهم ماه ربيع الاول و در بین اهل سنت دوازدهم اين ماه به عنوان روز ولادت ایشان مطرح است. طبري مورخ مشهور اهل سنت مي‌نويسد:

ادامه مطلب: ميلاد رسول اكرم (صلي الله عليه وآله )

ملاحظاتى درباره كتاب‏ تاريخ صدر اسلام (عصر نبوت)

نوشته شده توسط سيداحمدخزايي دسته: صدراسلام

نمایش از 30 تیر 1392 بازدید: 102

ملاحظاتى درباره كتاب‏ تاريخ صدر اسلام (عصر نبوت)

يكى از آثارى كه در سال‏هاى اخير درباره تاريخ اسلام به زيور طبع آراسته شده، كتاب تاريخ صدر اسلام (عصر نبوت)، تأليف ارزش‏مند دكتر غلامحسين زرگرى‏نژاد است كه تاكنون نقدهاى متعددى درباره آن منتشر شده كه البته اغلب به صورت شكلى و جزئى‏نگرانه بوده است.

نگارنده در اين يادداشت تلاش مى‏كند تا روش و ويژگى‏هاى تاريخ‏نگارى مؤلف را در اين اثر از نزديك مورد توجه قرار دهد. از آن‏جا كه هدف اين نوشته، تبيين ويژگى‏ها و مؤلفه‏هاى تاريخ نگارى يك محقق تاريخ است بنابراين در ابتدا تعريفى از مفهوم تاريخ‏نگارى ارائه شده، سپس پرسش‏هايى كه براى فهم ويژگى‏ها و مؤلفه‏هاى تاريخ‏نگارى لازم است، مطرح و در ادامه محتواى كتاب با توجه به بعضى معيارهاى پيش گفته ارزيابى شده است.

واژه‏هاى كليدى: تاريخ اسلام، پيامبرصلى الله عليه وآله، تاريخ‏نگارى، تاريخ نقلى، تاريخ تحليلى.

ادامه مطلب: ملاحظاتى درباره كتاب‏ تاريخ صدر اسلام (عصر نبوت)

مقالات دیگر...

صفحه1 از3

<< شروع < قبلی 1 2 3 بعدی > پایان >>

كوفه و تحولات سياسى صدر اسلام‏

سيمين قربانپور دشتكى 1

واژه‏ هاى كليدى: عمر، كوفه، امام على‏عليه السلام، خوارج، معاويه، امام حسن‏عليه السلام.

هجرت پیامبراکرم(ص) به مدینه

نمودى از جامعه مسلمانان در آغاز سده هفتم ميلادى‏1

آكيرا گوتر مترجم: دكتر شهلا بختيارى 2

واژه‏هاى كليدى: عربستان، جاهليت، عرب، حليف، جار، مولى.

نقد نظریه‌ای در پیدایش شیعة اثنی عشری

مقالات دیگر...

حاضرين در سايت

آكيرا گوتر
مترجم: دكتر شهلا بختيارى 2